Inspraak in de zorg
Wij zijn ervan overtuigd dat participatie/medezeggenschap van personen met een handicap en/of hun netwerk bijdraagt aan meer kwaliteit van leven.
Participeren is het (samen)leven bij een vergunde zorgaanbieder mee vorm kunnen geven. Het is meedenken, meepraten en meedoen over beslissingen van dagelijkse, maar ook van organisatorische aard. Er zijn verschillende manieren om participatief te werk te gaan. Het is een kwestie van de weg te vinden die bij jullie eigenheid aansluit (als gebruiker , als vertegenwoordiger én als vergunde zorgaanbieder). Bij Stem, het infoloket Participatie van Gezin en Handicap, vind je hiervoor de nodige informatie en inspiratie. Wat zegt de wetgeving en de actua over participatie? Wat zijn verschillende manieren om te participeren en dewelke zou bij jullie eigenheid kunnen aansluiten? Hoe doen andere vergunde zorgaanbieders al aan participatie?
Naast het lidmaatschap van Gezin en Handicap, kan je gratis lid worden van Stem. Als lid kan je gratis deelnemen aan de webinars die te maken hebben met participatie, krijg je gratis de participatienieuwsbrief en ontvang je kortingen op ondersteuning. Wil je meer weten, neem een kijkje op onze participatiewebsite of contacteer onze participatiecoach via nymphe.cantryn@gezinenhandicap.be
Een leven zonder participatie is als een boswandeling in het donker … Meer weten? Bekijk het inspirerend filmpje op onze website!
Tool Wolkenmap
Als je te horen krijgt dat je kindje een handicap heeft of als je vermoedt dat er met je kind iets aan de hand is, brengt dit heel wat emoties met zich mee. Je voelt je ontredderd, verdrietig, machteloos, … . Niet alleen moet je deze boodschap een plaats geven in je leven. Je moet ook nog je weg proberen te vinden in het complexe landschap van diagnostiek, zorg, ondersteuning, sociale maatregelen, … En je moet al snel een aantal, soms fundamentele, keuzes maken.
Een tijdje terug stelden wij de vraag ‘Aan wat had je het meeste nood toen je net te horen kreeg dat je kind een handicap heeft?’. Uit de antwoorden leerden wij dat er vooral nood is aan correcte en heldere informatie over de handicap van je kind, sociale maatregelen, ondersteunende diensten en organisaties én contacten met andere ouders om te leren van hun ervaring.
Met deze feedback zijn we aan de slag gegaan. Wij deden een poging om zoveel mogelijk aspecten waarmee je als ouder van een kindje met een (vermoeden van) geconfronteerd wordt in kaart te brengen. Zo creëerden we een Wolkenmap, waarmee we ouders die nog niet zo lang geconfronteerd werden met de handicap van hun kind wat op weg willen helpen. In onze beleving van die ‘eerste momenten’ overschaduwd een donkere wolk, in min of meerdere mate, de roze wolk die je ervaart als ouder. Rond deze roze en donkere wolken plaatsten wij vele andere wolken waarmee wel telkens een thema, een zorg waarmee je als ouder van een kind met een (vermoeden van handicap) te maken krijgt in de verf zetten. Achter elk thema vind je massa’s informatie, ervaringen van ouders én tips.
Een goede raad. Pak niet alles ineens aan! Deze wolkenmap geeft je een overzicht en bied je de kans om een en ander wat te plaatsen. Focus je op één of slechts een paar aspecten Pak deze eerst aan en zet pas een volgende stap als je er klaar voor bent. Stap voor stap ga je ook vooruit.
De wolkenmap vind je hier. Door te klikken op een wolk vind je informatie over dat thema.
Wil je graag een overzicht van alle rubrieken van de wolkenmap? Dat vind je hier.
In coronatijden
Het coronavirus en de bijhorende maatregelen heeft heel ons leven op zijn kop gezet. Dit geldt zeker voor gezinnen met een kind met een handicap.
Lees hier verschillende verhalen van ouders van een kind met een handicap. Ook op onze Facebookpagina gonst het van de verhalen en getuigenissen van ouders. Ga zeker eens een kijkje nemen als je wil weten hoe andere ouders zich in deze periode staande houden en één en ander aanpakken.
Gezin & Handicap ondernam enkele acties om ouders een hart onder de riem te steken en om de specifieke problemen en verzuchtingen van gezinnen met een kind met een handicap aan te kaarten bij diverse beleidsmakers en de media.
Informatie voor en over bijzondere doelgroepen
Ook personen met een verstandelijke handicap, met autisme of communicatiemoeilijkheden hebben nood aan en recht op correcte info. Gelukkig werd er allerlei materiaal ontwikkeld voor specifieke doelgroepen.
Hoe kun je personen met een handicap ‘op maat’ informeren over het coronavirus en de genomen maatregelen?
Wat met mondmaskers voor personen met een handicap?
Waar vind je informatie over de effecten van deze coronacrisis op specifieke doelgroepen (personen met een verstandelijke handicap, met autisme,dove en slechthorende personen, blinden en slechtzienden…) en tips om hen het best te ondersteunen om deze periode zo goed mogelijk door te komen?
Ziekte en afscheid in tijden van corona
Helaas worden door deze crisis steeds meer mensen geconfronteerd met een dierbare uit hun familie- of vriendenkring die ziek wordt of die de strijd tegen het virus verliest. Vele ouders zijn bang dat zijzelf of dat hun kind met een handicap in het ziekenhuis terecht komt.
Hoe kan je je voorbereiden op een eventuele ziekenhuisopname van jezelf of je kind ?
Krijgt jouw kind met een handicap wel evenveel kansen als het met corona in het ziekenhuis terecht komt?
Wat als jij of je kind geconfronteerd worden met sterven, afscheid nemen of rouwen in je omgeving? Hoe ga je hiermee om in deze bevreemdende omstandigheden?
Ook voor deze moeilijke thema’s willen we je graag enkele handvatten geven.
Nog meer info?
Lees dan hier onze vorige nieuwsbrieven met coronanieuws of schrijf je hier in op onze nieuwsbrief.
Wegwijs – de diagnose
Als je kind de diagnose handicap krijgt
Plots zit je in een wereld waarmee je niet vertrouwd bent, en waarin jij je weg moet vinden: zorg- en hulpaanvragen, consulten bij artsen, deskundigen of maatschappelijk werkers, vaak ondoorzichtige administratie en contacten met overheidsorganisaties; … .
Gezin en Handicap is jullie bondgenoot op deze nieuwe tocht. Graag reiken we je de kennis aan die jou, je kind met een handicap én je gezin op weg zet.
Wegwijs: wat wil jij nu weten?
Hier vind je alvast de eerste informatie om wegwijs te worden – met verwijzingen naar organisaties of infosites die je verder op pad helpen. Bekijk zeker ook ons aanbod infomomenten voor ouders van een kind met een handicap. Hier diepen we onderwerpen uit die je aanbelangen en je een helder perspectief geven.
Zorg en ondersteuning
Het VAPH biedt verschillende vormen van ondersteuning voor personen met een handicap. Sommige vormen van ondersteuning vallen onder de noemer van “Rechtstreeks Toegankelijke hulp” je mag ervan gebruik maken, zonder er een aanvraag voor te doen.
Voor andere vormen van ondersteuning moet je wél een aanvraag indienen en goedkeuring krijgen: dit is “Niet-Rechtstreeks Toegankelijke Hulp”. Deze niet-rechtstreeks toegankelijke hulp is verschillend voor minder- en meerderjarigen.
De ondersteuningsvormen worden vaak ook voorgesteld als Trap 1 en Trap 2, waarbij trap 1 een lagere ondersteuningsnood impliceert en trap 2 een hogere ondersteuningsnood.
Trap 1
Trap 1 bestaat uit zowel het zorgbudget alsook de rechtstreeks toegankelijke hulp. Het impliceert een lage ondersteuningsnood. Daarnaast kan je hier ook al beroep op doen als je op een wachtlijst staat voor niet-rechtstreeks toegankelijke hulp.
1.1 – Zorgbudget (het voormalige BasisOndersteuningsBudget)
Sommige personen met een handicap krijgen een zorgbudget van 300 euro/maand. Je kunt dit budget niet zelf aanvragen, het wordt automatisch toegekend aan bepaalde toekenningsgroepen. Behoorde jij tot die groep? Denk er dan aan dat je dit zorgbudget mag combineren met Rechtstreeks Toegankelijke Hulp.
Op dit moment wordt dit systeem geëvalueerd en is er nog geen zicht op nieuwe automatische toekenningen. Lees meer over het zorgbudget.
1.2 – Rechtstreeks Toegankelijke Hulp (RTH)
Rechtstreeks Toegankelijke Hulp of RTH is een laagdrempelige ondersteuning als je een zorgvraag hebt. Deze ondersteuning staat open voor iedere meerder- of minderjarige met een handicap of vermoeden van handicap die nog geen ondersteuning van het VAPH krijgt. Je hoeft er geen aanvraagprocedure voor te doorlopen. Via RTH worden je acht personeelspunten toegekend die je vrij combineert en jaarlijks besteedt aan: ambulante of mobiele begeleiding, dagondersteuning en woonondersteuning.
Contacteer een VAPH-dienst in je buurt om je op weg te helpen.
Heb je nog vragen? Dan verwijzen je graag door naar de site van het VAPH, bijstandsorganisatie Absoluut vzw, en de KVG-dienstverlening van je provincie. Of bekijk dit filmpje van Absoluut vzw even.
Trap 2
Is de ondersteuningsnood van de persoon met een handicap groter dan dat je met de rechtstreeks toegankelijke hulp kunt organiseren? Dan kun je een aanvraag doen voor Niet-Rechtstreeks Toegankelijke Hulp. Deze vorm van ondersteuning verschilt voor minder-en meerderjarigen en impliceert een omvangrijke procedure.
2.1 – Minderjarigen
- Een Persoonlijke AssistentieBudget (PAB): Het VAPH kan een PAB toekennen om de assistentie voor je kind thuis of op school te organiseren en te financieren. Met dit budget werf je assistenten aan. Je wordt dus zelf werkgever van de persoonlijke assistenten van je kind. Je vraagt dit Persoonlijk Assistentiebudget aan via je ziekenfonds. Wordt het je toegewezen én uitgekeerd? Dan helpt een bijstandsorganisatie zoals Absoluut vzw je bij het beheer en de administratie ervan.
- Ondersteuning door een MFC, Multifunctioneel Centrum. Jongeren met een handicap tot en met 21 jaar (uitzonderlijk verlengbaar tot en met 25 jaar) die nood hebben aan specifieke ondersteuning kunnen bij een MFC terecht voor begeleiding, dagopvang en verblijf. Een aantal gespecialiseerde centra bieden ook diagnostiek en intensieve behandeling.
-> Hoe aanvragen?
- Neem contact op met je contactpersoon-aanmelder. Voor minderjarigen met een handicap zijn dat multidisciplinaire teams (MDT) die erkend zijn door het agentschap Jongerenwelzijn. Hier vind je de gegevens van de erkende multidisciplinaire teams terug.
- In functie van je nood aan ondersteuning gidst je contactpersoon-aanmelder door je aanvraagprocedure voor hulpmiddelen, aanpassingen, een Persoonlijk AssistentieBudget of ondersteuning door een Multifunctioneel Centrum.
- Je contactpersoon volgt samen met jou het hele verloop van de procedure op.
- Lees meer
2.2 – Meerderjarigen
- Een PersoonsVolgend Budget (PVB). Het systeem PVB is een nieuwe manier om ondersteuning aan mensen met een handicap te organiseren en te betalen. Met je PVB kun jij bij VAPH-vergunde zorgaanbieders ondersteuning inkopen. Heb je hier vragen rond? Neem zeker contact op met onze collega’s van Absoluut vzw over de besteding van dit budget of onze collega’s van Vraagwijzer over de aanvraag van dit budget.
-> Hoe aanvragen?
Zo start jij je aanvraagprocedure PVB
- Neem dan altijd eerst contact op met een multidisciplinaire team van je mutualiteit, kortweg MDT. Dat helpt je met je NRHT-aanvraag. Hier vind je de gegevens van de erkende multidisciplinaire teams terug.
- Maak een ondersteuningsplan PVB op. Hierin lijst jij je ondersteuningswensen en -noden op, wat betreft wonen, activiteiten overdag en in de vrije tijd, … Een Dienst Ondersteuningsplan (DOP), of de dienst maatschappelijk werk van je mutualiteit helpt je hier graag bij. Je mag ook zelf een ondersteuningsplan maken, of dit samen met anderen via de workshops van KVG voorbereiden. Let wel: het VAPH aanvaardt alleen een kwaliteitsvol ondersteuningsplan.
- Laat jouw zorgzwaarte ‘objectiveren’ – Je Multidisciplinair Team (MDT) kijkt na of wat je in je ondersteuningsplan vraagt, overeenkomt met de zwaarte van je handicap. Die objectivering van je handicap en je ondersteuningsnoden vormt de basis voor het bepalen van je budgetcategorie.
- Beantwoord een vragenlijst rond prioritering – De overheid kiest ervoor om mensen met een handicap die dringend nood hebben aan zorg en ondersteuning als eerste een budget geven. Samen met het MDT dat jouw zorgzwaarte objectiveert bespreek je hoe dringend jouw vraag naar zorg en ondersteuning is en wordt er een vragenlijst ingevuld aan de hand van een aantal criteria.
Meer informatie over Niet-Rechtstreeks Toegankelijke Hulp vind je op de site van het VAPH. Een overzicht van alle diensten die RTH en nRTH bieden, vind je via Zorgwijs. Of stel je vragen aan de budgethoudersorganisatie Absoluut vzw en de KVG-diensten.
Zelfzorg
Zelfzorg is een daad van liefde. Want zorg je goed voor jezelf? Dan kun je goed voor je kind zorgen.
Ken je die zuurstofmaskers die naar beneden komen wanneer de druk in de vliegtuigcabine wegvalt? Dat masker moet je eerst zelf aandoen, alvorens het bij je kind op te zetten. Het is een van de eerste dingen die een stewardess je op het hart drukt: in noodsituaties is het belangrijk om eerst voor jezelf te zorgen, zodat je zuurstof hebt om anderen te helpen.
Datzelfde principe geldt eigenlijk ook als je mantelzorger bent. Ben je ouder van kind met een handicap? Dan ben je altijd voor je kind in de weer: je zorgt, voedt, regelt, troost, zoekt informatie, maakt grote beslissingen, stelt prioriteiten, … . Alles staat in het teken van het kind dat jouw zorg zo nodig heeft. En dus is er weinig plaats voor verwerking en ontspanning. Net als in een noodsituatie, ben je als zorgouder vaak in overlevingsmodus.
Van overleven naar leven
De overlevingsmodus is een handig trucje van je brein om je als mens staande te houden in ultieme stresssituaties of op gevaarlijke momenten. Maar je geest en je lichaam houden dit niet dagen/weken/maanden achtereen vol. Op een gegeven moment geven ze je duidelijke signalen dat het genoeg is: je loopt op je tenen, je gaat over je grenzen, je hebt het gevoel tijd en aandacht tekort te komen, en krijgt een steeds korter lontje. Of je kunt niet meer helder denken, je bent moe en voelt je opgebrand.
Hoog tijd om naar je geest en lichaam te luisteren. Eerst zelf zuurstof nemen, ademruimte creëren, energie vergaren. Even goed voor jezelf zorgen, zodat je goed voor je kind kunt zorgen. Dat geldt voor iedere ouder, maar zeker voor ouders en gezinnen waar de zorg zo intensief is.
Zelfzorg, hoe begin je eraan?
Als je al zo lang in zorgmodus zit, en in een noodsituatie, is het niet altijd even gemakkelijk te weten wat zelfzorg voor jou betekent. Pak daarom pen en papier en schrijf voor jezelf op wat jou weer energie geeft. Dat kan gaan van een wandeling aan de zee tot een cursus moderne dans of nog eens zorgeloos op vakantie met je partner of vrienden. Maak dan een lijstje van alle zorgtaken, wie deze nu opneemt en hoe en aan wie die je nog zou kunnen delegeren. Misschien kan je kind even uit logeren in een voorziening voor kortverblijf? Of vind je thuisopvang om even naar de kapper te gaan, of om te gaan vissen.
Wat geeft jou lucht?
Waar word jij blij van?
Wat heb jij nu nodig?
Waar krijg jij energie van, hoe laad jij je batterijen het beste op?
Op welke manier zou jij nu voor jezelf zorgen als je nergens naar moest kijken?
Hoe kan je de zorg even delegeren?
Het is misschien lastig om je gedrag en gewoonten hierin in een keer te veranderen. Maar alles begint met een eerste stap. Welke eerste stap neem jij vandaag om beter voor jezelf te zorgen? Schrijf dit op en belangrijker nog… ga het DOEN!
Magenta
De werk-leven-balans is al een moeilijke evenwichtsoefening voor gezinnen met gezonde kinderen. Een zorg-werk-leven-balans vinden is nog veel complexer. Magenta wilt ouders en professionelen hierin ondersteunen. Magenta is een waardevolle partner in de zorg voor ouders van kinderen met een handicap. Neem een kijkje op hun website.
Communicatie – SMOG

Communicatie is een belangrijke voorwaarde tot integratie. Spreken Met Ondersteuning van Gebaren, kortweg SMOG helpt kinderen, jongeren en volwassenen met communicatieproblemen om zich verstaanbaarder uit te drukken, hun omgeving beter te begrijpen en helderder te communiceren.
SMOG-cursussen: zo wordt communiceren makkelijker
SMOG combineert spraak met gebaren. De ongeveer vijfhonderd eenvoudige gebaren maken een heldere dagelijkse basiscommunicatie gemakkelijker. Die universele basisgebaren ondersteunen woorden die je vaak op school, in de voorziening, thuis of en in de vrije tijd gebruikt. Ze zijn gemakkelijk aan te leren, en niet moeilijk om uit te voeren. SMOG is echter veel meer dan SMOG-gebaren leren. Gezin en Handicap organiseert SMOG-cursussen voor professionelen én initiaties voor ouders.
- Ben je een professionele begeleider?
Ben je een professionele begeleider of hulpverlener, en wil je SMOG introduceren in je school, voorziening of dienst voor mensen met een communicatie-beperking? Schrijf je dan in voor een van de twee zesdaagse SMOG-opleidingen voor professionals. Die organiseren we jaarlijks in Kortrijk en Antwerpen. Behaalde jij je SMOG-certificaat na zes weken? Dan mag jij SMOG aan je cliënten en collega’s aanleren.
- Ben je ouder, vrijwillige begeleider of familie?
Gebruikt je (volwassen) kind of pupil al SMOG in de voorziening, maar beheers jij het onvoldoende? Gezin en Handicap organiseert op verschillende plaatsen in Vlaanderen een SMOG-initiatie voor ouders, broers en zussen, grootouders en vrijwillige begeleiders van SMOG-gebruikers. Tijdens deze twee avonden leer je de belangrijkste gebaren om gemakkelijker met je (volwassen) kind te communiceren. Vind jouw SMOG-initiatie in ons vormingsaanbod.
Visie over filmen van SMOG-gebaren
Omdat er veel onduidelijkheid blijft over het filmen en verspreiden van filmpjes met SMOG-gebaren, schreven we deze visietekst. Hier kan je lezen wat wel en niet toegelaten is en onze motivering.
Op zoek naar een SMOG-docent?
Wil jij je cliënten en collega’s een eenvoudig instrument bieden om zich beter te uiten? Zoek je iemand die je kind, je gezin of SMOG kan aanleren? Neem contact met ons op: we gaan met jou mee op zoek naar de geknipte persoon.
Meer informatie? Bezoek de officiële SMOG-site, of neem contact met ons op.
Communicatie – Bliss-symbolen
H
eb je moeite met spreken of een ernstige communicatieve beperking? Mogelijk bieden Bliss-symbolen dan soelaas. Met deze grafische symbolen kunnen mensen met een zware motorische of verstandelijke handicap en/of autisme toch met hun omgeving communiceren.
Cursus Bliss-symbolen gebruiken
Gezin en Handicap vzw en de vzw Bliss-symbolen slaan de handen in elkaar om Bliss beter bekend te maken in Vlaanderen. De betekenis en mogelijkheden van de symbolen en aanleermethodes krijg je gemakkelijk onder de knie. Bijvoorbeeld tijdens een driedaagse Bliss-cursus voor beroepskrachten, ouders en vrijwillige begeleiders.
Voorlopig staat deze cursus niet op onze kalender.
Wél verwijzen we je graag door naar mensen die je met Bliss op pad zetten.
Weten of Bliss iets voor jou is?
Neem het Bliss-boekje even rustig door. Lees de getuigenis ‘Ik wil vertellen. Neem er alstublieft de tijd voor’ naar aanleiding van het twintigste Bliss-weekend, of bekijk dit filmpje van Bliss-Symbolen vzw.
Wat na ons?
Wie zorgt er voor je kind – als jij er niet meer bent?
Als ouder wil je jouw kind met een handicap later met een gerust hart kunnen achterlaten. Je nalatenschap voorbereiden vergt behoorlijk wat financieel-technisch denkwerk, maar heeft ook emotionele kanten. Want hoe zorg je ervoor dat je kind veilig en comfortabel leeft, én liefdevol opgevangen wordt – zoals jij dat wil. Hoe kun je er zeker van zijn dat je kind dezelfde zorg en veiligheid krijgt als jij die nu geeft?
Meerdaagse cursus Wat na ons? De emotionele aspecten
Vorig jaar organiseerden we twee studiedagen voor ouders rond de praktische kant van de vraag ‘Wat na ons’. Maar ook de emotionele kant van de zaak willen we niet uit de weg gaan. Hoe kan je als ouder je kind met een handicap later met een gerust hart achter laten? Hoe blik je je liefde in voor de toekomst? In deze cursus bieden we je o.a. een format aan om over de wensen voor je kind met een handicap stil te staan en creatieve werkvormen om die wensen voor je kind vast te leggen en reiken je handvaten aan om hierover in je gezin en je ruimer netwerk te communiceren.
Infomomenten rond nalatenschap en zorgtestament
INFOAVONDEN HET NIEUWE ERFRECHT
We organiseren infomomenten over het nieuwe erfrecht dat van toepassing is sinds september 2018. In elke provincie kan je een info-avond bijwonen, waar een notaris of een financieel planner je meeneemt in de wijzigingen die voor jou en je kind relevant kunnen zijn.
Meer informatie over dit thema en interessante publicaties rond het (nieuwe) erfrecht vind je ook op de website van de notarissen. Je kan die publicaties hier en hier downloaden.
Handiscoop
Hou zeker ook Handiscoop, het KVG-tijdschrift, in de gaten. Geregeld zal ook daar een artikel verschijnen dat over dit thema draait.
- Hier kan u het artikel ‘Een plan voor gemoedsrust’ terugvinden, verschenen in de Handiscoop van september 2018.
- Notaris Dirk Smet vertelt in het nummer van maart 2018 dat ouders van een kind met een handicap drie goede redenen hebben om een testament op te maken.
1. De helft van je vermogen nalaten aan wie voor je kind zorgt
“Een eerste reden is dat je in een testament kunt opnemen aan wie je het beschikbaar gedeelte van je erfenis wilt nalaten. Als het nieuwe erfrecht in september in voege gaat kun je, ongeacht het aantal kinderen dat je hebt, zelfs de helft van je vermogen nalaten aan wie je wilt. Afhankelijk van je eigen gezinssituatie, de mogelijkheden van je kind met je handicap, je eigen gevoel daarbij, kun je bijvoorbeeld stellen dat je net je kind met een handicap wat extra gunt. Of je kunt er voor kiezen om dit beschikbaar gedeelte te verdelen over je andere kinderen met de voorwaarde dat zij er voor zorgen dat je kind met een handicap later al het nodige heeft om comfortabel en goed te leven.” – Dirk Smet, notaris:
2. Vastleggen wat met erfdeel van een overleden kind gebeurt
“Een tweede goede reden is dat je via testament kunt vastleggen wat er met het deel van je erfenis zal gebeuren dat nog overblijft als je kind overlijdt. Men noemt dat het ‘restlegaat’. Je kunt bijv. voorzien dat dit naar een familielid gaat waarvan je weet dat die je kind regelmatig zal bezoeken of naar de voorziening waar je kind al die jaren verbleef. Voor alle duidelijkheid: het gaat om wat er nog overblijft van datgene wat jij aan je kind nalaat, niet over de erfenis van je kind zelf.” – Dirk Smet, notaris
3. Vastleggen zorgrichtlijnen
“Maar de belangrijkste reden om een testament te maken is dat je daarin kunt opnemen hoe je de zorg voor je kind later ziet. Je kunt daarin vermelden wie je als vertrouwenspersoon of eventuele bewindvoerder voor je kind ziet en waar die dan oog moet voor hebben. Je kunt in je testament voorzien dat je kind bijv. elke winter een nieuwe jas moet krijgen, dat hij twee keer per jaar op vakantie moet kunnen gaan, dat zijn smartphone tijdig vervangen wordt, dat hij elke week 50 euro zakgeld moet krijgen.” – Dirk Smet, notaris
Bewindvoering
SCHRIJF JE IN OP ONZE NIEUWSBRIEF FAMILIALE BEWINDVOERING
Wie achttien jaar wordt, is meerderjarig – met alle rechten en plichten vandien. Dat geldt ook voor je zoon of dochter met een handicap. Maar is je kind, omwille van die handicap, minder in staat om zelf beslissingen te nemen? Loopt hij door zijn kwetsbaarheid een groter risio op misbruik? Heeft hij begeleiding nodig bij het beheer van geldzaken en beslissingen inzake zijn persoonlijke leven?
Dan kun je bewindvoering aanvragen: een juridische bescherming op maat van en met respect voor je kind.
Wat is bewindvoering?
In 2014 ging een nieuwe wet bewindvoering van kracht. De vroegere verlengde minderjarigheid en voorlopige bewindvoering heten nu gewoon: bewindvoering. Deze beschermingsmaatregel vertrekt van de mogelijkheden van je kind: wat kan hij zelf beslissen, bij welke beslissingen heeft zij hulp nodig, en welke beslissingen neem jij beter in zijn of haar plaats?
Bescherming op maat
Met bewindvoering ontwerp je een beschermingsregeling op maat. Soms is buitengerechtelijke bescherming of lastgeving voldoende, en is tussenkomst van de vrederechter niet nodig. Is meer bescherming nodig? Dan is het de vrederechter die daaromtrent beslist. Hij of zij moet wel boven alles rekening houden met je mening.
Familiale bewindvoerder heeft voorkeur
Hoe je het ook regelt, de bescherming wil zo weinig mogelijk in het leven van je kind ingrijpen en hem of haar zoveel mogelijk autonomie geven. De vrederechter stelt bij voorkeur iemand van de familie, het persoonlijke netwerk als bewindvoerder aan. Je kunt als bewindvoerder alleen over de goederen van je kind waken, of – als dat nodig is – ook over zijn persoonlijke rechten. In dat laatste geval ondersteun je zijn of haar beslissingen inzake trouwen, wonen, …
Meer weten?
- Nieuwsbrief bewindvoering – Regelmatig brengen we nieuws, tips en info voor familiale bewindvoerders over de laatste ontwikkelingen over bewindvoering. Blijf op de hoogte en schrijf je in via deze link.
- Infomomenten bewindvoering – Correcte en duidelijke informatie vinden we enorm belangrijk. Gezin en Handicap organiseert in elke provincie een infoavond over bewindvoering. Deskundige sprekers geven een antwoord op o.a. Wanneer is het zinvol een bewindvoering aan te vragen? Hoe doe je dat? Wie kan er bewindvoerder zijn? Wat word er verwacht van een bewindvoerder?… en al jouw vragen. Meer weten? Schrijf je in voor een van de infomomenten rond bewindvoering.
- De Kannet-gaet – In het ledenblad van Gezin en Handicap verschenen een paar verhelderende artikels rond beschermingsmaatregelen. Lees zeker het interview met Walter Niewold, vrederechter in Hasselt en één van de sprekers van onze infoavonden en het artikel ‘Binnenkort is niemand nog verlengd minderjarig’.
Wij luisteren graag naar jouw verhalen en ervaringen. Deel ze met ons via 03 216 29 90 of stel je vragen via mail.
Leesvriendelijke brochures
Bewindvoering praktisch
- Vind je vrederechter – Je weet niet welke vrederechter bevoegd is? Start je zoekactie naar een vrederechter op de webpagina van de FOD Justitie. Vul gewoon je gemeente of provincie in, en je krijgt de dichtstbijzijnde bevoegde rechter.
- Meldpunt bewindvoering – Op meldpuntbewindvoering.be geef je met een digitaal meldingsformulier knelpunten aan die op je pad komen als je met bewindvoering aan de slag gaat. Je vindt hier een handleiding van het meldpunt en een warme oproep aan professionele hulpverleners om problemen i.v.m. de bewindvoering te melden.
- Modelformulieren voor de bewindvoering download je hier. Je vindt er formulieren voor bijvoorbeeld het geneeskundig verslag en formulieren voor de verslaggeving.
Inkanteling ‘Verlengde Minderjarigheid’ naar ‘Bewindvoering’
Er resten ons nog enkele weken en dan is het 1 september. Op die datum moeten alle statuten verlengde minderjarigheid, maar ook voorlopige bewindvoering, ‘ingekanteld’ zijn in het statuut bewindvoering (wet van 17 maart 2013 die op 1 september 2014 in voege ging). Moest de vrederechter je hiervoor nog niet uitgenodigd hebben of de volgende weken niet meer uitnodigen dan zal de inkanteling automatisch gebeuren.
Voor alle duidelijkheid: Als ouders of bewindvoerder MOET je zelf niets ondernemen. Op 1 september gebeurt de overgang automatisch, moest dit nog niet gebeurd zijn. Maar als je je ongerust maakt en wilt weten wat de vrederechter verwacht op vlak van verslaggeving e.d., dan kun je op elk moment zelf het initiatief nemen om die inkanteling te vragen. Hierboven vind je een voorbeeld van een brief of verzoekschrift aan de vrederechter.
- Stond je zoon, dochter, broer, zus, partner, ouder, … al voor 2014 onder ‘voorlopig bewind’?
Dan verandert er niet zo veel. De beslissing over het bewind die je eerder kreeg, blijft van toepassing. Als bewindvoerder bracht je al regelmatig verslag uit bij de vrederechter. Ook hierin verandert er niets, tenzij de vrederechter anders oordeelt.
Wel kan elke ‘belanghebbende partij’ op elk moment een verzoekschrift aan de vrederechter richten met de vraag om de bewindvoering te herzien. Zo kun je bijv. vragen om een andere bewindvoerder aan te stellen. Of je kunt vragen om de handelingen waarvoor de persoon onder bewind staat opnieuw te bekijken en het bewind af te zwakken of net te versterken. Ook handelingen m.b.t. de persoon kunnen nu besproken worden (bij de voorlopige bewindvoering ging het enkel over handelingen m.b.t. geld en goederen). De achterliggende visie van de wet bewindvoering van 2013 is net dat een bewindvoering ‘op maat’ van de persoon wordt beslist. Als je op dit vlak iets wil wijzigen, dien je een verzoekschrift in, samen met een recent medisch attest.
- Had je zoon, dochter, broer, zus, … al van voor 2014 het statuut van ‘verlengd minderjarige?
Dan zijn er drie verschillende opties. Je bent al bij de vrederechter uitgenodigd voor de inkanteling in ‘bewindvoering’, je zal je de volgende weken uitgenodigd worden of de inkanteling op 1 september 2019 zal automatisch gebeuren. Voor wie als broer, zus of andere betrokkene ‘voogd’ was over een verlengd minderjarige persoon, verandert er ook niet zo veel. Zij moesten al regelmatig een verslag aan de vrederechter bezorgen. Dit was niet het geval voor ouders van een verlengd minderjarige persoon. Zij bleven het ‘ouderlijk gezag’ uitoefenen. Zij zorgden voor hun kind, beheerden hun financiën… en moesten hierover geen verantwoording afleggen. Dit verandert wel na de inkanteling. Ouders worden nu ‘bewindvoerder(s)’.
Het is de opdracht van de vrederechters om toe te zien op het bewind. Hoe zullen zij dit doen? Helaas zit er weinig lijn in hoe vrederechters met ouders-bewindvoerders omgaan. In de wet wordt voorzien dat vrederechters de mogelijkheid hebben om af te wijken van de regelmatige verslaggevingsverplichtingen. De ene vrederechter gaat hier ver in, een andere wijkt hier niet van af. Wel is het zo dat alle vrederechters een beeld willen hebben over hoe je het bewind uitvoert. Hoe je o.a. de zorg voor je kind opneemt. Hoe je zijn of haar financies beheert. Want hoe je het draait of keert, als bewindvoerder beslis je over belangrijke aspecten van het leven, met de financiële middelen van iemand anders. Ook al gaat het om je kind met een ernstige handicap. De vrederechter moet wel in zijn/haar beslissing opnemen wat hij/zij concreet van ouders-bewindvoerders verwacht op vlak van verslaggeving.
Als er geen redenen zijn om de bewindvoering af te zwakken, dan blijft de verlengd minderjarige persoon beschermd in de meest verregaande vorm. Voor alle handelingen m.b.t. de goederen en voor alle handelingen m.b.t. de persoon geldt ‘onbekwaam’ en is het systeem van vertegenwoordiging van toepassing. Maar op elk moment kan elke ‘belanghebbende partij’ een verzoekschrift aan de vrederechter richten om een bewindvoering ‘op maat’ te beslissen.
Enkele tips:
- Als je een (nieuwe) beslissing van de vrederechter krijgt, lees deze zeer aandachtig. Hierin staat concreet over welke handelingen de persoon ‘onbekwaam’ is, of ‘bijstand’ of ‘vertegenwoordiging’ van toepassing is, wat er concreet verwacht wordt in kader van uitgaven, zakgeldrekening, sparen, … en hoe de verslaggeving moet gebeuren. Als het moeilijk is om deze beslissing te lezen, vraag dan iemand van een sociale dienst om deze mee te bekijken.
- Voor specifieke handelingen moet je als bewindvoerder altijd de toestemming, een ‘machtiging’ van de vrederechter hebben: keuze verblijfplaats, een lening aangaan, geld van het spaarboekje halen, … Een modelformulier om een machtiging te vragen vind je hier of kun je aanvragen bij Gezin en Handicap, 03 216 29 90.
- Als bewindvoerder kun je op elke moment iemand voorstellen om het van je over te nemen. Een formulier om dit kenbaar te maken vind je hier of kun je aanvragen bij Gezin en Handicap.
- Gezin en Handicap organiseerde al verschillende workshops ‘bewindvoering in de praktijk’. Tijdens deze workshops gaan we verder in op wat er concreet van bewindvoerders verwacht wordt en wisselen we ervaringen uit.