Bewindvoering

Wie achttien jaar wordt, is meerderjarig – met alle rechten en plichten vandien. Dat geldt ook voor je zoon of dochter met een handicap. Maar is je kind, omwille van die handicap, minder in staat om zelf beslissingen te nemen? Loopt hij door zijn kwetsbaarheid een groter risio op misbruik? Heeft hij begeleiding nodig bij het beheer van geldzaken en beslissingen inzake zijn persoonlijke leven?
Dan kun je bewindvoering aanvragen: een juridische bescherming op maat van en met respect voor je kind.

Wat is bewindvoering?

In 2014 ging een nieuwe wet bewindvoering van kracht. De vroegere verlengde minderjarigheid en voorlopige bewindvoering heten nu gewoon: bewindvoering. Deze beschermingsmaatregel vertrekt van de mogelijkheden van je kind: wat kan hij zelf beslissen, bij welke beslissingen heeft zij hulp nodig, en welke beslissingen neem jij beter in zijn of haar plaats?

Bescherming op maat

Met bewindvoering ontwerp je een beschermingsregeling op maat. Soms is buitengerechtelijke bescherming of lastgeving voldoende, en is tussenkomst van de vrederechter niet nodig. Is meer bescherming nodig? Dan is het de vrederechter die daaromtrent beslist. Hij of zij moet wel boven alles rekening houden met je mening.

Familiale bewindvoerder heeft voorkeur

Hoe je het ook regelt, de bescherming wil zo weinig mogelijk in het leven van je kind ingrijpen en hem of haar zoveel mogelijk autonomie geven. De vrederechter stelt bij voorkeur iemand van de familie, het persoonlijke netwerk als bewindvoerder aan. Je kunt als bewindvoerder alleen over de goederen van je kind waken, of – als dat nodig is – ook over zijn persoonlijke rechten. In dat laatste geval ondersteun je zijn of haar beslissingen inzake trouwen, wonen, …

Meer weten?

• Infomomenten bewindvoering – Correcte en duidelijke informatie vinden we enorm belangrijk. Gezin en Handicap organiseert in elke provincie een infoavond over bewindvoering. Deskundige sprekers geven een antwoord op o.a.  Wanneer is het zinvol een bewindvoering aan te vragen? Hoe doe je dat? Wie kan er bewindvoerder zijn? Wat word er verwacht van een bewindvoerder?…  en al jouw vragen. Meer weten? Schrijf je in voor een van de infomomenten rond bewindvoering.
• Handiscoop – In het ledenblad van de Gezin en Handicap verschenen een paar verhelderende artikels rond beschermingsmaatregelen. Lees zeker het interview met Walter Niewold, vrederechter in Hasselt en één van de sprekers van onze infoavonden en het artikel ‘Binnenkort is niemand nog verlengd minderjarig’.

Wij luisteren graag naar jouw verhalen en ervaringen. Deel ze met ons via 03 216 29 90 of stel je vragen via mail.

Leesvriendelijke brochures

• Familiale bewindvoerders – In deze brochure geven de Koning Boudewijnstichting en de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat een antwoord op veelvoorkomende vragen. Download de praktische gids voor familiale bewindvoerders.
• Bewindvoering – nieuw statuut  – Hoe jezelf en je vermogen beschermen wanneer je het niet (meer) alleen kan? – De brochure bewindvoering legt helder uit wat je moet weten.

Bewindvoering praktisch

• Vind je vrederechter – Je weet niet welke vrederechter bevoegd is? Start je zoekactie naar een vrederechter op de webpagina van de FOD Justitie. Vul gewoon je gemeente of provincie in, en je krijgt de dichtstbijzijnde bevoegde rechter.
• Meldpunt bewindvoering – Op meldpuntbewindvoering.be geef je met een digitaal meldingsformulier knelpunten aan die op je pad komen als je met bewindvoering aan de slag gaat. Je vindt hier een handleiding van het meldpunt en een warme oproep aan professionele hulpverleners om problemen i.v.m. de bewindvoering te melden.
• Modelformulieren voor de bewindvoering download je hier. Je vindt er formulieren voor bijvoorbeeld het geneeskundig verslag en formulieren voor de verslaggeving.

Inkanteling ‘Verlengde Minderjarigheid’ naar ‘Bewindvoering’

• Artikel ‘Inkanteling verlengde minderjarigheid naar bewindvoering’
• Inspiratie voor een brief aan de vrederechter
• Verzoekschrift omzetting verlengde minderjarigheid

Er resten ons nog enkele weken en dan is het 1 september. Op die datum moeten alle statuten verlengde minderjarigheid, maar ook voorlopige bewindvoering, ‘ingekanteld’ zijn in het statuut bewindvoering (wet van 17 maart 2013 die op 1 september 2014 in voege ging). Moest de vrederechter je hiervoor nog niet uitgenodigd hebben of de volgende weken niet meer uitnodigen dan zal de inkanteling automatisch gebeuren.

Voor alle duidelijkheid: Als ouders of bewindvoerder MOET je zelf niets ondernemen. Op 1 september gebeurt de overgang automatisch, moest dit nog niet gebeurd zijn. Maar als je je ongerust maakt en wilt weten wat de vrederechter verwacht op vlak van verslaggeving e.d., dan kun je op elk moment zelf het initiatief nemen om die inkanteling te vragen. Hierboven vind je een voorbeeld van een brief of verzoekschrift aan de vrederechter.

• Stond je zoon, dochter, broer, zus, partner, ouder, … al voor 2014 onder ‘voorlopig bewind’?

Dan verandert er niet zo veel. De beslissing over het bewind die je eerder kreeg, blijft van toepassing. Als bewindvoerder bracht je al regelmatig verslag uit bij de vrederechter. Ook hierin verandert er niets, tenzij de vrederechter anders oordeelt.
Wel kan elke ‘belanghebbende partij’ op elk moment een verzoekschrift aan de vrederechter richten met de vraag om de bewindvoering te herzien. Zo kun je bijv. vragen om een andere bewindvoerder aan te stellen. Of je kunt vragen om de handelingen waarvoor de persoon onder bewind staat opnieuw te bekijken en het bewind af te zwakken of net te versterken. Ook handelingen m.b.t. de persoon kunnen nu besproken worden (bij de  voorlopige bewindvoering ging het enkel over handelingen m.b.t. geld en goederen). De achterliggende visie van de wet    bewindvoering van 2013 is net dat een bewindvoering ‘op maat’ van de persoon wordt beslist. Als je op dit vlak iets wil wijzigen, dien je een verzoekschrift in, samen met een recent medisch attest.

• Had je zoon, dochter, broer, zus, … al van voor 2014 het statuut van ‘verlengd minderjarige?

Dan zijn er drie verschillende opties. Je bent al bij de vrederechter uitgenodigd voor de inkanteling in ‘bewindvoering’, je zal je de volgende weken uitgenodigd worden of de inkanteling op 1 september 2019 zal automatisch gebeuren. Voor wie als broer, zus of andere betrokkene ‘voogd’ was over een verlengd minderjarige persoon, verandert er ook niet zo veel. Zij moesten al regelmatig een verslag aan de vrederechter bezorgen. Dit was niet het geval voor ouders van een verlengd minderjarige persoon. Zij bleven het ‘ouderlijk gezag’ uitoefenen. Zij zorgden voor hun kind, beheerden hun financiën… en moesten hierover geen verantwoording afleggen. Dit verandert wel na de inkanteling. Ouders worden nu ‘bewindvoerder(s)’.

Het is de opdracht van de vrederechters om toe te zien op het bewind. Hoe zullen zij dit doen? Helaas zit er weinig lijn in hoe vrederechters met ouders-bewindvoerders omgaan. In de wet wordt voorzien dat vrederechters de mogelijkheid hebben om af te wijken van de regelmatige verslaggevingsverplichtingen. De ene vrederechter gaat hier ver in, een andere wijkt hier niet van af. Wel is het zo dat alle vrederechters een beeld willen hebben over hoe je het bewind uitvoert. Hoe je o.a. de zorg voor je kind opneemt. Hoe je zijn of haar financies beheert. Want hoe je het draait of keert, als bewindvoerder beslis je over belangrijke aspecten van het leven, met de financiële middelen van iemand anders. Ook al gaat het om je kind met een ernstige handicap. De vrederechter moet wel in zijn/haar beslissing opnemen wat hij/zij concreet van ouders-bewindvoerders verwacht op vlak van verslaggeving.

Als er geen redenen zijn om de bewindvoering af te zwakken, dan blijft de verlengd minderjarige persoon beschermd in de meest verregaande vorm. Voor alle handelingen m.b.t. de goederen en voor alle handelingen m.b.t. de persoon geldt ‘onbekwaam’ en is het systeem van vertegenwoordiging van toepassing. Maar op elk moment kan elke ‘belanghebbende partij’ een verzoekschrift aan de vrederechter richten om een bewindvoering ‘op maat’ te beslissen.

Enkele tips:

• Als je een (nieuwe) beslissing van de vrederechter krijgt, lees deze zeer aandachtig. Hierin staat concreet over welke handelingen de persoon ‘onbekwaam’ is, of ‘bijstand’ of ‘vertegenwoordiging’ van toepassing is, wat er concreet verwacht wordt in kader van uitgaven, zakgeldrekening, sparen, … en hoe de verslaggeving moet gebeuren. Als het moeilijk is om deze beslissing te lezen, vraag dan iemand van een sociale dienst om deze mee te bekijken.
• Voor specifieke handelingen moet je als bewindvoerder altijd de toestemming, een ‘machtiging’ van de vrederechter hebben: keuze verblijfplaats, een lening aangaan, geld van het spaarboekje halen, … Een modelformulier om een machtiging te vragen vind je hier of kun je aanvragen bij Gezin en Handicap, 03 216 29 90.
• Als bewindvoerder kun je op elke moment iemand voorstellen om het van je over te nemen. Een formulier om dit kenbaar te maken vind je hier of kun je aanvragen bij Gezin en Handicap.
• Gezin en Handicap organiseerde al verschillende workshops ‘bewindvoering in de praktijk’. Tijdens deze workshops gaan we verder in op wat er concreet van bewindvoerders verwacht wordt en wisselen we ervaringen uit.